- Ντιζόν
- (Dijon). Πόλη (147.200 κάτ. το 2003) της Γαλλίας και πρωτεύουσα του νομού Χρυσής Ακτής (Cote-d’Or). Βρίσκεται στην κεντροανατολική Γαλλία και αποτελεί το μεγαλύτερο κέντρο του διαμερίσματος της Βουργουνδίας. Σε υψόμετρο 247μ., στη διώρυγα της Βουργουνδίας και επί του ποταμού Ους, η Ν. είναι σημαντικός συγκοινωνιακός κόμβος, μεταξύ της κοιλάδας του Ροδανού και της λεκάνης των Παρισίων, στη διασταύρωση διεθνών σιδηροδρομικών γραμμών, σπουδαιότατη αγορά γεωργικών προϊόντων (οινολογικών, οπωροκηπευτικών και ζωοτεχνικών) της περιοχής και έδρα μεγάλων βιομηχανιών χημικών προϊόντων, μηχανών και προπάντων ειδών διατροφής· εκτός από αυτά παράγει και τα παλιά πατροπαράδοτα προϊόντα, μουστάρδες, κονσέρβες κλπ.
Γνωστή από τους ρωμαϊκούς χρόνους με την ονομασία Divio, η Ν. ανήκε στους Βουργουνδούς (5ος αι.) και ύστερα στους δούκες της Βουργουνδίας, που την κατέστησαν λαμπρή πρωτεύουσά τους. Το 1477 περιήλθε στο γαλλικό στέμμα και παράκμασε πολιτικά, αλλά παρέμεινε μεγάλο πνευματικό κέντρο. Το 1722 ιδρύθηκε το πανεπιστήμιό της. Κατά τον γαλλογερμανικό πόλεμο του 1870 κατελήφθη από τα γερμανικά στρατεύματα που ηττήθηκαν όμως και αναγκάστηκαν από τον Γαριβαλδινό στρατό των Βοσγίων να εκκενώσουν τον τόπο. Ο στρατός αυτός πέτυχε –ανάμεσα στα άλλα– να κυριεύσει τη μοναδική σημαία την οποία έχασαν οι Πρώσοι, κατά τον πόλεμο εκείνο που στοίχισε στον αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ’ τον θρόνο και στο Παρίσι μια μακρά, φοβερή πολιορκία. Η πόλη, που επί Καρόλου του Τολμηρού (15ος αι.) ήταν ίσως το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό κέντρο ολόκληρης της Γαλλίας, είναι πλούσια σε περίφημα μνημειά, μεταξύ των οποίων οι γοτθικοβουργουνδικοί ναοί του Αγίου Μπενίν και της Παναγίας, ο ναός του Αγίου Μιχαήλ (16ος αι.), η μονή του Σανμόλ, και το ανάκτορο των δουκών της Βουργουνδίας. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το αρχαιολογικό μουσείο και προπάντων το μουσείο καλών τεχνών που βρίσκεται στο δημοτικό μέγαρο.
Άποψη της ιστορικής γαλλικής πόλης με τον καθεδρικό ναό της, που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Mπενίν. Το περιφημότερα μνημείο της πόλης, η οποία από τον 11o – 15o αι. υπήρξε η λαμπρή πρωτεύουσα του δουκάτου της Βουργουνδίας, διεκδικώντας από το Παρίσι τα πολιτικά, οικονομικά, καλλιτεχνικά και πνευματικά πρωτεία.
Dictionary of Greek. 2013.